125/250 – czyli jak to z tym teatrem było?
Bielsko-Biała, ulica 1 Maja 1, adres wszystkim dobrze znany. Niemal co wieczór kurtyna idzie w górę, a przybyli goście mogą przenieść się między innymi w romantyczny świat „Balladyny” czy poznać starożytną historię „Ifigenii”.
Większość z nas patrzy na bielski teatr jak na centrum sztuki – i słusznie! Jednak skoro nie tak dawno obchodziliśmy jego 125-lecie warto byłoby spojrzeć na niego z innej perspektywy, a mianowicie przez pryzmat historii.
Jak to wszystko się zaczęło?
Według odnalezionych dokumentów budowę teatru rozpoczęto 24 czerwca 1889 roku. Projekt przygotował wiedeński architekt Emil von Förster, znany między innymi jako twórca opery Komicznej w Wiedniu. Teatr Miejski otwarto 30 września 1890 roku premierą szekspirowskiego “Snu nocy letniej”. Budynek powstał w stylu eklektycznym z przewagą neoklasycyzmu. W fasadzie wykorzystano parzyste, korynckie pilastry oraz motyw rzymskiego łuku triumfalnego z rzeźbą starożytnego boga sztuki – Apollina. We wnękach fasady można zauważyć dwie rzeźby: Talii – muzy komedii i Melpomeny – muzy tragedii.
Zawodowa scena niemiecka
Zanim bielski teatr stał się Teatrem Polskim, działała w nim wyłącznie zawodowa scena niemiecka. Członkami bielskiego zespołu byli między innymi Mizzi Zwerenz, Ida Ehre, Viktor Stahl (Stiasny), Klaus Pohl czy Karl Guttmann. Gdy 15 grudnia 1921 roku powołano do życia Towarzystwo Teatru Polskiego, sytuacja zaczęła się zmieniać. Do Bielska zaczęły przyjeżdżać grupy teatralne z Katowic, Krakowa i Warszawy. Wynegocjowano również dostęp do sceny teatru miejskiego. W 1934 roku trzy dni w tygodniu zostały przeznaczone na polskie przedstawienia. W tym samym roku siedzibę towarzystwa przeniesiono do gmachu teatru. Wybuch wojny pokrzyżował wszystkie plany TTP, a jego niektórzy działacze zostali zesłani do obozów koncentracyjnych.
Teatr Polski
Pierwsze po wojnie przedstawienie Towarzystwa Teatru Polskiego odbyło się 16 czerwca 1945 roku. Byli to „Krakowiacy i górale” Kamińskiego. Teatr Polski z pierwszym stałym, zawodowym zespołem aktorskim, stworzony został z inicjatywy Stanisława Kwaskowskiego w Cieszynie, a scena bielska zyskała miano jego filii. Pierwsza premiera odbyła się 18 października 1945 roku. Pokazano „Pana Jowialskiego” Aleksandra Fredry. Dopiero po podziale Cieszyna Bielsko stało się główną siedzibą Teatru Polskiego, z drugą sceną w Cieszynie. Od tego czasu, mimo zmian dyrekcji, aktorów, repertuaru, teatr w Bielsku trwa nieprzerwanie aż do dziś.
Rok rocznic
W 2015 roku teatr w Bielsku-Białej obchodził swoje 125-lecie, a sezon jubileuszowy trwa do czerwca 2016 roku. 23 maja 2015 roku obchodziliśmy także 250-lecie Teatru Publicznego w Polsce. Data ta została również ustanowiona jego stałym świętem. Z tej okazji w 100 teatrach w całej Polsce można było za symboliczne 250 groszy kupić bilet na przedstawienie i przypomnieć sobie drogę do teatru. Bo przecież najważniejsze jest to, żeby w dobie kina nie zapomnieć, że istnieje również teatr.
Więcej informacji na stronie Teatru Polskiego w Bielsku-Białej!
Zdjęcia: Archiwum Teatru Polskiego w Bielsku-Białej
Korekta: Aleksandra Dębińska
