Moje bezpieczne miejsce
Joanna Wądrzyk jest psycholożką w Centrum Zdrowia Psychicznego Feniks w Bielsku-Białej przy ulicy Piekarskiej 24. Pracuje z dziećmi i młodzieżą, często także z ich rodzicami. Prowadzi porady indywidualne oraz grupy wsparcia. W tym wywiadzie przybliży naszym czytelnikom funkcje tych ostatnich.
Chciałybyśmy dzisiaj porozmawiać na temat grup wsparcia. Czym one są i jak można je określić?
Grupa wsparcia, to spotkania kilku osób, które borykają się z codziennymi trudnościami i w takiej grupie mogą, w atmosferze zaufania i zrozumienia, opowiedzieć o swoich troskach czy problemach. Otrzymują w niej wsparcie nie tylko od prowadzących, którymi zazwyczaj są terapeuci środowiskowi, psycholodzy bądź pedagodzy, ale mają też okazję otrzymywać wsparcie od siebie nawzajem i tak samo dawać to wsparcie innym, służąc swoimi doświadczeniami.
Kto może uczestniczyć w takiej grupie?
Z grup wsparcia korzystają osoby pracujące równocześnie w terapii indywidualnej lub uczęszczające na doraźne konsultacje z psychologiem. Także właściwie nie ma tutaj barier, nie ma ograniczeń, chodzi tylko o jakąś wspólną część między uczestnikami. Bierzemy pod uwagę wiek i rodzaj trudności, z jakimi te osoby borykają się na co dzień.
Czy ze strony formalnej jest jakieś kryterium, które automatycznie nas dyskwalifikuje?
Staramy się nie dyskwalifikować nikogo z góry. Bywa tak, że osoby same rezygnują z zajęć, bo ich nieprzepracowane lęki jeszcze nie pozwalają im na korzystanie z grupy. Żeby coś zabrać z tych zajęć dla siebie, należy mieć w sobie pewną gotowość, a nie każdy w momencie otwierania się grupy ją w sobie ma. Czasami to nie jest ten moment w życiu, ale jeżeli osoba jest otwarta na zmiany, to nie widzę powodów do zdyskwalifikowania. Bierzemy też pod uwagę chęć do próbowania nowych rzeczy. Czasem psychika wymaga najpierw ustabilizowania, aby szlifować nowe rzeczy. Jednak nawet jeśli osoba nie jest gotowa, a będzie przychodziła i po prostu siedziała, to może się okazać, że w pewnym momencie nastąpi przełom.
Wszystko, co dzieje się w naszych głowach i ciałach jest okej, każdy ma prawo do przeżywania różnych stanów, nie ma dobrych i złych emocji.
Na czym polegają grupy wsparcia i jakie znajdziemy tam aktywności?
Staramy się na nich rozwijać kompetencje społeczne i emocjonalne. Ustalany zakres tematyczny jest w dużej mierze zależny od tego, jaki jest charakter danej grupy i jakie są sygnalizowane trudności. Staramy się pracować nad umiejętnościami rozpoznawania i mówienia o swoich emocjach. Wspieramy postawy asertywne, umiejętność doceniania siebie i kształtowanie pozytywnej samooceny. Skłaniamy się w stronę psychologii pozytywnej, czyli trenujemy wdzięczność i optymistycznie, ale i trzeźwe patrzenie na świat. Wspólnie pracujemy nad rozpoznawaniem ograniczających myśli i przekonań, pomagamy rozpoznawać hamujące schematy myślowe i uczyć przeciwstawiania się im.
Co ludzie mogą zyskać dzięki grupie wsparcia?
Na pewno daje im okazję do tego, aby ich trudności i problemy wybrzmiały. Kiedy je nazwiemy, to mamy za sobą pierwszy krok do poradzenia sobie z nimi. Grupa wsparcia to bezpieczne miejsce dające możliwość wyrzucenia z siebie emocji często tłumionych w innych okolicznościach. Chcemy pokazywać, że wszystko, co dzieje się w naszych głowach i ciałach jest okej, każdy ma prawo do przeżywania różnych stanów; że nie ma dobrych i złych emocji. Grupa wsparcia daje też możliwość zrozumienia siebie bardziej i dodatkowo buduje umiejętność komunikowania się z innymi, bo często na zajęciach zawierane są przyjaźnie.
Czy uczestnik_czka znajdzie na grupie bezpieczne miejsce, skoro będzie tam wiele nieznanych mu osób i nowych terapeutów_ek?
Oczywiście nie mamy wpływu na to, jak czuje się każda z osób, ale jako prowadzący staramy się stworzyć atmosferę zaufania. Mam takie podejście, że przez swoją życzliwość i ciekawość każdego uczestnika stwarzam – mam nadzieję – przestrzeń do zaufania i otworzenia się. Na początku zajęć tworzymy też oficjalny kontrakt grupowy, gdzie każdy z uczestników ma okazję do wypowiedzenia swoich lęków i obaw wobec grupy oraz tego, co zapewniłoby mu poczucie bezpieczeństwa. Najczęściej skupiamy się na omówieniu tajemnicy grupowej, czyli co było w Vegas, zostaje w Vegas. Zaznaczamy w kontrakcie zasadę nieoceniania się i akceptacji każdej odmienności. Nie ma tu lepszych i gorszych, nie ma też większych czy mniejszych problemów.
Podkreślamy też, że jeżeli ktoś z osób na grupie źle się czuje, jest w głębokim kryzysie i potrzebuje rozmowy indywidualnej, to zawsze jako prowadzący jesteśmy dostępni. Grupę zazwyczaj prowadzimy we dwie, czasem trzy osoby, dlatego mamy możliwość, by jedna z prowadzących odeszła na bok, jeżeli coś się dzieje z jakimś uczestnikiem, a drugi prowadzący kontynuuje zajęcia.
Grupa wsparcia, to bezpieczne miejsce dające możliwość wyrzucenia z siebie emocji często tłumionych w innych okolicznościach.
Gdzie możemy szukać takiej formy pomocy?
Na ogół grupy wsparcia są prowadzone przy różnych poradniach zdrowia psychicznego czy ośrodkach zdrowia dla dzieci, jak i dla dorosłych. W Bielsku-Białej znajdziemy je w Bielskim Centrum Psychiatrii Olszówka przy ulicy Olszówka 102.
Z kim mogę się tam spotkać? Mogę się kogoś spodziewać? Czy raczej jest tu miszmasz różnych osób i osobowości?
Zdecydowanie miszmasz, ale dla mnie jest to szczególnie interesujące, bo na grupie każda z osób jest indywidualnością, wręcz mikrokosmosem. W czasie mojej pracy spotykam się z różnorodnymi osobowościami. Mogę obserwować, jak te osoby otwierają się i z zajęć na zajęcia są bardziej refleksyjne, budując swoją świadomość. Cudownie się ich słucha i dowiaduje coraz więcej o nich. Chociaż wiele łączy uczestników zajęć, to jednak każdy z nich ma cząstkę nie do podrobienia.
Dziękujemy bardzo za tak wyczerpujące odpowiedzi i niezmiernie wartościowy wywiad i życzymy powodzenia w dalszej pracy.
Tekst ukazał się w #14 magazynu.
Grafika: Anna Malarz
LUBIĘ… śpiewać, rysować, pisać – ogółem wszystko, co artystyczne.
WKURZA MNIE… natłok myśli, który czasami pojawia się w mojej głowie.
MARZĘ O… spokojnym życiu z dobrymi ludźmi wokół mnie.