Stereotypy
Różowy dla dziewczynek, a niebieski dla chłopców? Kobiety gotują lepiej niż mężczyźni? Balet jest tylko dla dziewcząt? Stereotypy otaczają nas wszędzie i nie są nam obce na co dzień. Ale czym one naprawdę są? Dlaczego w ogóle powstają? Poznajcie stereotyp – władcę współczesnego świata.
Na początek trochę teorii
Stereotypizacja jest nadmiernym uogólnieniem oraz zjawiskiem tzw. generalizacji, czyli poszerzaniem pewnych twierdzeń na więcej niż jedno zjawisko. Natomiast same stereotypy są przekonaniami zbiorowymi, żywionymi przez pewną grupę ludzi. Mogą być negatywne, neutralne lub pozytywne, jednak na co dzień najczęściej spotykamy się z tymi negatywnymi. Mając z nimi do czynienia, warto pamiętać, że nie wszystkie są prawdziwe, gdyż w dużym zakresie bazują na emocjach nadawcy_czyni. Weźmy, na przykład, stereotyp dotyczący narodowości – Polacy_ki ciągle kradną. Osoby z innych krajów uznałyby, że to prawda, ale my – jako Polacy_ki – moglibyśmy_łybyśmy zacząć się oburzać i zaprzeczać, bo wiemy, że to nie jest prawda. Właśnie w ten sposób stereotypy mogą silnie oddziaływać na nas i nasze życie, dlatego przyjrzyjmy się bliżej temu, w jaki sposób się tworzą.
Jak i dlaczego tak łatwo powstają stereotypy?
Tworzenie stereotypów jest normalną, ludzką skłonnością, która ma na celu redukowanie nadmiaru informacji docierających ze świata. Takiemu upraszczaniu przekazu podlegają wszelkie ludzkie wyobrażenia o otaczającej nas rzeczywistości. Stereotypy, jak już wiadomo, często oparte są na niepełnej wiedzy oraz fałszywych przekonaniach o świecie, utrwalonych przez tradycję, i trudno podlegają zmianom, a w szczególności odrzuceniu. Niestety, w konsekwencji mogą one doprowadzić do narastania uprzedzeń wobec danej grupy. W związku z tym mamy do czynienia z negatywną postawą wobec niej, niechęcią lub dyskryminowaniem. Przyjrzyjmy się dosyć brutalnemu, ale wciąż obecnemu stereotypowi, jakim jest postrzeganie osób czarnych jako ludzi gorszego sortu. Jak wiemy, historia tych osób przez wieki była uznawana za mniej ważną z punktu widzenia białych, ale wiemy też, że grupy mniejszościowe nie poddawały się, walczyły o swoje prawa, bo kolor skóry o niczym nie świadczy. Pomimo tego, iż czasy się zmieniły, osoby te są nadal dyskryminowane przez społeczeństwo.
Popularne stereotypy a życie – czym się kierować?
Stereotypy dotykają wielu sfer życia. Niektóre z nich były bądź dalej są przekazywane dzieciom od najmłodszych lat – przez rodziców i inne osoby. Małe dziewczynki mają uczyć się gotować, sprzątać i bawić się lalkami, natomiast chłopcy pracować, bawić się żołnierzykami i grać w piłkę.
Aż dziwne, że te stereotypy – ukształtowane przez stulecia – dalej są obecne w naszym współczesnym świecie.
Natomiast gdy ktoś za nimi nie podąża, ryzykuje odtrąceniem ze strony grupy. Jak się można domyślić, w późniejszych latach taka utrwalana stereotypizacja odbija się na systemie postrzegania kobiet i mężczyzn. Jest to bardzo krzywdzące dla wszystkich. Najważniejsze jednak, aby w życiu podążać za swoimi zainteresowaniami, nie zwracając uwagi na opinię innych. W jaki więc sposób możemy uwolnić się od stereotypów i wreszcie tworzyć własne życie?
Jak walczyć ze stereotypami?
Przede wszystkim nie należy ich utrwalać – nieużywane i niepropagowane, z czasem mogą wyblaknąć. Oprócz tego
najważniejszy w przełamywaniu stereotypów jest kontakt z osobami, które należą do danej grupy.
Jeżeli pójdziemy za głosem społeczeństwa, przez całe życie będziemy żyć w niepewności i z własnymi, często błędnymi wyobrażeniami o ludziach nieco innych od nas. Te osoby nie zasługują na to, aby je klasyfikować ze względu na to, że należą do mniejszości. Każd_ z nas jest wyjątkow_ i jedyn_ w swoim rodzaju. Dlatego każdy chłopiec może ubierać się na różowo i tańczyć balet, każda dziewczyna może świetnie grać w piłkę nożną, a osoby z różnych mniejszości zasługują na szacunek.
Co będzie z przyszłością świata stereotypów? Czy coś się poprawi?
Jeżeli ludzie sami nie zaczną czegoś zmieniać i pogłębiać swojej wiedzy o świecie, stereotypy nadal będą władać światem i trudno będzie nam coś z tym zrobić. Dlatego ważne jest, aby wychodzić ze swojej strefy komfortu i otwierać się na nowych ludzi oraz świat. Na szczęście stereotypy są przekazywane coraz rzadziej, co można zauważyć, gdy przyglądamy się dzieciom i młodzieży. Powstaje więcej filmów i seriali, które ukazują mniejszości i ich sposób życia w sposób realny: z zachowaniem szacunku, ale bez idealizacji. Przełamywane są tradycyjne i stereotypowe cechy wyglądu filmowych postaci, np. Disneya, które uwielbiają dzieci. Dzięki temu uczą się, że każd_ z nas zasługuje na szacunek i miłość.
Tekst ukazał się w #16 magazynu
Autor zdjęcia: Adrian Białek
Korekta: Justyna Stefańczyk