„Nie bądź już taki nieśmiały, przesadzasz” o fobii społecznej #17
Fobia społeczna jest jednym z najczęściej ignorowanych zaburzeń, które może nieść za sobą poważne konsekwencje. Zainteresowanie specjalistów tym tematem datuje się na od połowy lat dziewięćdziesiątych. Znacznie częściej występuje u kobiet (15,5%) niż u mężczyzn (11,1%).
Za fobię społeczną uważa się nadmierny, nieproporcjonalny do źródła lęk w sytuacjach społecznych, nieproporcjonalny do źródła lęku.
Lęk przed wystąpieniami publicznymi jest czymś normalnym. Kiedy jednak stres osiąga swoje apogeum – swój szczyt, może paraliżować, zablokować funkcjonowanie danej osoby. Stres przed wystąpieniem u takiej osoby może powodować zachowania unikające – czyli omijanie wszelkich sytuacji związanych ze źródłem lęku. Choć zapewne powie się, że to po prostu nieśmiałość, w rzeczywistości może to być znacznie poważniejszy problem.
Fobię społeczną powinien_nna zdiagnozować lekarz_lekarka , którego_rej specjalizacją są schorzenia o podłożu psychicznym.
Często to zaburzenie współwystępuje z innymi, np. z zaburzeniami osobowości, depresją.
Do rodzajów objawów fobii społecznej zaliczamy:
– psychiczne: lęk przed byciem upokorzonym, oceną i krytyką, jedzeniem w miejscach publicznych, byciem obserwowanym przez innych, samokrytykę;
– fizyczne: uczucie ściśniętego gardła i żołądka, nadmierne pocenie się, drżący głos, trzęsące się ręce, szybkie bicie serca;
– behawioralne: unikanie kontaktu z ludźmi, uciekanie i ukrywanie się w bezpiecznych miejscach, np. łazience, unikanie kontaktu wzrokowego.
Nie wszystkie objawy występują jednocześnie, u każdej osoby mogą pojawić się indywidualnie.
Niektóre przyczyny tego zaburzenia:
– Czynniki genetyczne: wyniki badań pokazują, że prawdopodobieństwo wystąpienia u kogoś fobii jest znacznie większe, gdy ktoś w rodzinie cierpi na podobne problemy psychiczne;
– Czynniki neurobiologiczne: część badaczy_czek zakłada, że nadwrażliwość na niektóre substancje chemiczne wytwarzane w mózgu, mogą powodować nagłe i gwałtowne pojawienie się lub nasilenie się stanów lękowych;
– Systemowe: wpływ rodziny na proces przyswajania różnych zachowań i przekonań. Chodzi o sytuację, gdy bliscy przywiązują zbyt dużą wagę do zdania i opinii innych oraz do statusu społecznego. Tym przyczyniają się to do rozwoju błędnych przekonań;
– Błędne schematy myślowe: takie schematy tworzą się na skutek traumatycznych wydarzeń takich jak np. odrzucenie przez bliskiego przyjaciela. Takie zdarzenie może doprowadzić do utworzenia myśli typu ,,nikt mnie nie lubi”, ,,nikomu nie zaufam”. Taka osoba może unikać wchodzenia w głębsze interakcje społeczne, jej relacje będą płytkie. Działania takiej osoby w kontaktach z innymi ludźmi mogą być unikające.
Rodzaje fobii społecznych:
Antrofobia – lęk przed ludźmi
Nerwica społeczna – lęk przed wchodzeniem w interakcje społeczne
Dwie postacie fobii:
Postać uogólniona – lęk przy większości interakcji społecznych, bardzo utrudnia i ogranicza funkcjonowanie.
Postać nieuogólniona – umiarkowana fobia społeczna, która nie ogranicza funkcjonowania. Osoba doświadcza objawów w określonych sytuacjach.
Sposoby leczenia:
Specjalista zdrowia psychicznego na podstawie wywiadów oraz objawów stawia diagnozę, stosuje leczenie dostosowane dla każdego_ej klienta_kipacjenta_ki.
Przykładowe nurty terapii stosowane w leczeniu:
– poznawczo-behawioralna – polegająca na rozpoznaniu błędnych schematów myślenia i zastąpieniu ich prawidłowymi;
– terapia psychodynamiczna – jak sama nazwa wskazuje, jest dynamiczna, polega na rozmowie z pacjentem_ką, co prowadzi do rozpoznania źródła problemu i znalezienia jego rozwiązania.
To, jaki sposób leczenia zostanie wybrany, zależy od rodzaju zaburzenia, lekarza_rki oraz pacjenta_ki.
Porady, jak sobie poradzić z fobią społeczną:
1. Skontaktuj się ze specjalistą_ką, który_a wskaże metodę oraz techniki odreagowania lęku, stresu oraz napięcia.
2. Próbuj różnych metod, technik. Warto poznać różne sposoby radzenia sobie ze stresem i lękiem.
3. Bądź dobrym przyjacielem dla samego siebie. Czasem przyjdzie trudniejszy czas albo coś nie wyjdzie tak, jakby chcieli. Dlatego trzeba mieć dla siebie cierpliwość i troskę. Warto też zrezygnować z nadmiernych oczekiwań w stosunku do nas samych i otoczenia.
Proces wychodzenia z fobii może trochę potrwać. Wytrwałość i cierpliwość są podstawą do osiągnięcia celu. Każdy wysiłek w pracę nad sobą jest wart efektu.
___
Zdjęcie: Lubomir Jachowicz
Tekst ukazał się w #17 magazyn
