Światowy Dzień FAS

9 września to dzień, który już od wielu lat na całym świecie poświęcony jest uświadamianiu ludzi, jakie są przyczyny picia alkoholu przez matkę w ciąży.

Chorobą, która niewątpliwie jest obecna w Polsce, a o której niewiele mówi się w szkołach, jest FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome) – alkoholowy zespół płodowy. Do objawów choroby należą opóźnienie wzrostu, zmniejszony obwód głowy, charakterystyczne rysy twarzy, a także uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, co doprowadzać może do wynikających z tego „zaburzeń wtórnych”, np. problemów w szkole i kontaktach z innymi ludźmi, ADHD czy popadania w uzależnienia.

Przyczyną występowania FASu jest działanie alkoholu na płód. Naukowcom nie udało się jeszcze zbadać, w jakim okresie ryzyko jest największe i czy istnieje czas, w którym ciężarna kobieta może spożywać alkohol, nie narażając swego przyszłego dziecka na chorobę. Dlatego aktualnie przyjmuje się, że każda ilość alkoholu wypitego w ciąży stanowi zagrożenie dla prawidłowego rozwoju dziecka.

Najczęstsza przyczyna upośledzenia umysłowego na zachodzie

Istnieje również pojęcie o szerszym zakresie, a mianowicie Spektrum Poalkoholowych Uszkodzeń Płodu (FASD). Zalicza się do niego pełnoobjawowy, jak i częściowy (taki, w którym nie występują wszystkie objawy) FAS, ale również poalkoholowe wady wrodzone i poalkoholowe zaburzenia neurorozwojowe. Mimo że od wielu lat trwają kampanie uświadamiające, to FASD wciąż jest najczęstszą przyczyną upośledzenia umysłowego na zachodzie. Szacuje się, że w samej Polsce co roku rodzi się ok. 900 osób chorych na pełnoobjawowy FAS, natomiast aż dziesięć razy więcej cierpiących na zaburzenia opisywane jako FASD.

Choć liczba kobiet przyznających się do spożywania alkoholu w ciąży zmalała, wciąż jest to ok. 30%. W Polsce utrzymują się mity, że „trochę można” albo że kieliszek czerwonego wina wręcz pomaga. Wiele osób nie zdaje sobie również sprawy, że część z piw opisanych jako bezalkoholowe zawiera 0,5% alkoholu.

9 września dniem świadomości 

Z ideą edukowania, jakie są przyczyny picia alkoholu w ciąży, wyszli rodzice osób chorych na FASD. Pierwszy Dzień Świadomości FAS miał miejsce 17 lat temu w Auckland w Nowej Zelandii. Główna inicjatywa miała miejsce w kościele, w którym odbyła się msza o godzinie 9:09. Powtarzająca się dziewiątka (był to 9. września 1999 roku) ma symbolizować 9 miesięcy bez alkoholu.

Pierwsze obchody Dnia Świadomości FAS w Polsce miały miejsce w 2001 roku w województwie śląskim w miejscowości Lędziny. Obecnie dzień ten obchodzony jest w wielu miastach, aby zwrócić uwagę na problem, jakim jest spożywanie alkoholu przez kobiety w ciąży.

Zdjęcia: Marcelina Klekocińska
Korekta: Aleksandra Dębińska