Współczesna duchowość
We współczesnym świecie nauki i pędu za karierą istnieją oni – zielarze, wróżbici, neopoganie. Jakie są przyczyny wzrostu popularności rozwoju duchowego w XXI wieku?
#witchesofinstagram, czyli miejsca rozpowszechniania trendu. Skąd moda na duchowość?
Możemy być wdzięczni krajom zachodnim. Według badań z 2011 roku, Francja liczyła sobie 40 tysięcy zawodowych wróżbitów; we Włoszech ich ilość o sto tysięcy przekroczyła liczbę księży katolickich, natomiast zarejestrowanych Wiccan w Wielkiej Brytanii było 3,5 tysiąca, zaś więcej niż jedna trzecia amerykańskiej młodzieży deklarowała wiarę w zjawiska paranormalne. A co z Internetem? Największą popularnością cieszy się hasztag #witchesofinstgram, który na ten moment zdobył ponad 5 milionów udostępnień. Moda na ezoterykę widoczna jest również w estetyce kolekcji sklepów alternatywnych oraz wzrastającej liczbie wydawanych w języku polskim lektur o tematyce rozwoju duchowego (np. Moon Journal, Księga urody czarownicy, Green witch).
Moda na ezoterykę widoczna jest również w estetyce kolekcji sklepów alternatywnych oraz wzrastającej liczbie wydawanych w języku polskim lektur o tematyce rozwoju duchowego.
Ezoteryka i pogaństwo na polskim podwórku
Polak – katolik? Jak się okazuje, nie tylko. U przyczyn nietypowego zainteresowania Polaków stoi historia: nie tylko ta przedchrześcijańska, rodzimowiercza, ale również tzw. wirujące stoliki dwudziestolecia międzywojennego, czyli seanse Stefana Ossowieckiego i Jana Guzika. Wyraz dla tych zainteresowań odnajdziemy w dziełach artystów minionego stulecia jak Maria Pawlikowska-Jasnorzewska z tomikiem Profil Białej Damy. Zorian Dołęga-Chodawski już w wieku XVIII i na początku XIX głosił ideę powrotu do wierzeń rodzimej wiary. Za sprawą Władysława Kołodzieja, w 1921 roku powstało Święte Koło Czcicieli Światowida, które współcześnie jest nazywane Rodzimym Kościołem Polskim. Na początku lat 90-tych, informacje o Wicca zaczęły się rozprzestrzeniać za sprawą autorów stron wicca.pl i na brzozowej stronie spisane. Fora dyskusyjne i przekłady dzieł Scotta Cunninghama doprowadziły do wykształcenia się polskich odpowiedników słownych dla zagranicznych sformułowań. Pierwszy polski kowen powstał za sprawą Enenny, czyli autorki wicca.pl w 2008 roku; wcześniej zainteresowane tą religią osoby musiały wyjeżdżać za granicę w celu inicjacji. Obecnie, oprócz znanego większości wróżbity Macieja, treści duchowe promują młode Youtuberki jak Paranormalia (64,3 tysiące subskrypcji), SzepciuchaIdżys, Twoja Nowa Świadomość, Spoko Czarodziejki i wiele innych. Człowiek chce być odkrywcą i znaleźć możliwość kontaktu z Innym. Kiedyś dokonywaliśmy tego podczas kolonizacji, a współcześnie odwiedzamy medium. Dla wielu osób jest to nowe, fascynujące zjawisko, które gwarantuje dodatkowy zastrzyk adrenaliny – taki skok na bungee dla mózgu.
Rodzimowierstwo a patriotyzm?
Wiara w słowiańskich bogów staje się coraz popularniejsza, a u jej przyczyn możemy wyróżnić miłość do lokalnych legend, podań i sprzeciw wobec szerzącej się globalizacji. Warto wspomnieć o magii ludowej i przesądach, które zachowały się w codzienności nawet najbardziej monoteistycznych rodzin. Wyszczególnić można tutaj noszenie przy sobie przedmiotów lub wisiorów i wiara, że ich ochronne właściwości przejdą na noszącego. Czerwone wstążeczki przywieszone przy dziecięcych wózkach, okadzanie przestrzeni rozmarynem lub popularniejszymi obecnie palo santo czy białą szałwią, a nawet wróżby andrzejkowe. Jednym z mniej charakterystycznych, ale ciekawszych przykładów obecności magii w naszym życiu codziennym jest ta językowa. Wyróżniamy przekleństwa, czyli sformułowania, które wypowiadane w celu zmiany zastanej rzeczywistości, są jak zaklęcia. Magiczne są nawet życzenia urodzinowe lub świąteczne! Czy możemy mówić w takim razie o powrocie do korzeni, a tym samym nowej formie patriotyzmu?
Synkretyzm religijny: rób, co chcesz, jeśli nie krzywdzisz nikogo
Żyjemy w świecie, który oferuje nam bardzo dużo. Dzisiaj półki są przepełnione i producenci coraz bardziej gimnastykują się, aby zdobyć konsumentów. Jaki jest dzisiejszy człowiek? Pragnie się samodoskonalić, ale często nie chce być przy tym ograniczany przez sztywne reguły. Nowoczesne religie, takie jak Wicca, charakteryzują się brakiem tradycyjnego rozumienia grzechu, a tym samym wykluczają poczucie winy. Brak strachu i oceny działa na korzyść wierzeń neopogańskich. Istotna jest również możliwość łączenia przeróżnych tradycji, czyli podążanie ścieżką eklektyczną, przy czym nie jest wymagana zupełna rezygnacja z wiary chrześcijańskiej lub muzułmańskiej. Oprócz tego, dla neopogan ważniejszy jest rytuał niż wiara, co sprawia, że np. u Wiccan możemy znaleźć politeistów, duoteistów, jak i również zadeklarowanych ateistów, którzy rozumieją bogów jako jungowskie archetypy. Dla Wicca jako nurtu dianicznego, charakterystyczne jest czczenie wyłącznie bogini, która jest łowczynią Dianą. Grupy tego odłamu często przyjmują tylko kobiety, przez co ich tradycja często jest nazywana feministyczną.
Brak strachu i oceny działa na korzyść wierzeń neopogańskich. Istotna jest również możliwość łączenia przeróżnych tradycji, czyli podążanie ścieżką eklektyczną.
Religia a orientacja seksualna
Czy homoseksualiści są wykluczeni? Niektóre tradycje początkowo nie akceptowały w swoim otoczeniu osób o odmiennej orientacji, czemu u Wiccan sprzeciwiło się Braterstwo Minojskie (męska tradycja) i Sekhmet, czyli analogiczna tradycja prowadzona przez kobiety. Oprócz tego, twórca tradycji aleksandryjskiej (Alex Sanders) jawnie określał swoją orientację jako odmienną od heteroseksualnej.
U przyczyn wzmożonej popularności religiami pogańskimi i New Age stoi brak sztywnego kodeksu, możliwość samotnej praktyki lub dołączenia do małej grupy, a to sprawia, że wyznawcy lepiej się poznają i mogą uzyskać większe wsparcie od innych. Pamiętajmy jednak, że żadna wiara nie jest gorsza od innych, jeśli kierujemy się poczuciem dobra, piękna i prawdy.
Artykuł ukazał się w 12. numerze magazynu redakcjaBB.
Grafika: Zuzanna Michalik
