Czym jest wysoka wrażliwość?

Czy słyszał_ś kiedyś o wysokiej wrażliwości? Jeśli nie, to już wyjaśniamy – Osoby Wysoko Wrażliwe są bardziej wyczulone na bodźce niż osoby neurotypowe. Może się to przejawiać na wiele różnych sposobów: WWO bardzo szybko czują się przytłoczone przez głośne dźwięki, jasne światła lub silne zapachy. Osoby HSP (z ang. Highly Sensitive Person) są również wrażliwsze na emocje –zarówno swoje, jak i innych.

Projekt Za dużo myślisz

Rodzaje WWO – jak je rozpoznać?

Wysoka Wrażliwość jest cechą osobowości występującą u wielu osób, ale nie jest to koncepcja uniwersalna. W rzeczywistości istnieje wiele różnych typów WWO, a każdy z nich ma swoje unikalne wartości i wyzwania. Jednym ze sposobów rozpoznania Wysoko Wrażliwych Osób jest schemat DOES, w którym kolejna litera oznacza inne wyróżnienie.

  • D: Depth of Processing 

Oznacza Głębię Przetwarzania. Osoby Wysoko Wrażliwe mają tendencję do przetwarzania informacji w sposób bardziej dogłębny i szczegółowy niż inni. Może to być zarówno zaletą, jak i wadą. Na przykład: idziemy następnego dnia na ważne spotkanie o pracę – dzięki rozmyślaniu jesteśmy w stanie przygotować się na wiele pytań zadanych przez rekrutującego_ą i przemyśleć, jak na nie odpowiedzieć. Bywa to jednakże uciążliwe, gdy przez takie nadmierne rozmyślanie mamy problem z zasypianiem.

  • O: Overstimulation 

Czyli Nadmierna Stymulacja. Odnosi się do faktu, że WWO czują się bardziej przytłoczone przez bodźce sensoryczne, emocjonalne i poznawcze niż inne osoby. Może to prowadzić do wielu wyzwań, począwszy od odczuwania niepokoju lub stresu w niekomfortowym otoczeniu, kończąc na doświadczaniu fizycznych symptomów, takich jak bóle głowy lub brzucha.

  • E: Emotional Reactivity/Empathy

Oznacza Reaktywność Emocjonalną oraz Empatię. Osoby Wysoko Wrażliwe mają tendencję do bycia bardziej emocjonalnymi i empatycznymi. Pozwala to nawiązywać głębokie relacje z innymi i współodczuwać ich potrzeby. Z drugiej strony prowadzi to do poczucia przytłoczenia i/lub emocjonalnego wyczerpania w pewnych sytuacjach.

  • S: Sensing the Subtle

Ostatnia litera, czyli S, oznacza Wrażliwość na Subtelności. WWO są szczególnie wyczulone na drobne wskazówki w środowisku, takie jak zmiany w tonie głosu lub mowie ciała. Pozwala to Wysoko Wrażliwym wyłapać ważne informacje (na przykład mimowolne miny trwające przez kilka milisekund, czyli mikroekspresję), ale może również prowadzić do nadmiernej wrażliwości lub łatwego zranienia przez dostrzeżone niedomówienia, które nie zostaną w porę wyjaśnione.

Oczywiście te cztery wymiary nie wykluczają się wzajemnie. Dodatkowo doświadczenia każdej osoby są unikalne i wpływa na nie wiele czynników, jak wychowanie, przeżycia czy osobiste preferencje. Rozumiejąc różne typy WWO, możemy zacząć doceniać wyjątkowe wyzwania i mocne strony, które wiążą się z tą cechą osobowości.

Problem z niewiedzą o Wysokiej Wrażliwości     

Jednym z kluczowych problemów, które pokazujemy w swoim projekcie Za dużo myślisz, jest brak świadomości wokół koncepcji wysokiej wrażliwości lub bycia WWO. 

Jednym z głównych powodów braku świadomości wokół WWO to fakt, że jest to stosunkowo nowe zagadnienie w psychologii. Zostało spopularyzowana przez psycholożkę Elaine Aron w latach 90., jednak dopiero niedawno zaczęło zdobywać większą uwagę. W rezultacie wiele osób, które są WWO, może nie być świadomych tego aspektu swojej osobowości i może zmagać się z niezrozumieniem w kwestii innego doświadczania świata, na przykład uczucia przytłoczenia przez głośne dźwięki, jasne światła lub silne zapachy. Osoby te również zmagają się z nadmierną emocjonalnością i nie wiedzą o sposobach radzenia sobie z tymi uczuciami w zdrowy sposób. Może to prowadzić do poczucia izolacji, niepokoju i depresji.

Słaba rozpoznawalność wysokiej wrażliwości prowadzi do lekceważenia i braku wsparcia dla takich osób, spowodowane choćby brakiem edukacji nauczycieli_ek i psychologów_żek w tym temacie. Jak to zauważyć? Na przykład osoba, z którą WWO współpracuje albo jest członkiem jej rodziny, krytykuje WWO za to, że jest zbyt wrażliwym człowiekiem lub przesadnie reaguje na sytuacje, nie zdając sobie sprawy z wpływu, jaki mają te słowa na WWO. Często prowadzi to do poczucia wstydu lub zażenowania i jeszcze bardziej utrudnia Osobom Wysoko Wrażliwym zaakceptowanie siebie.

Pojawia się pytanie – jak pomóc osobom wrażliwym jako osoba neurotypowa?

Przede wszystkim nie krytykować. Zdania typu: Jesteś zbyt wrażliw_! czy Nie bierz tego tak do siebie nie pomogą. WWO potrzebują wsparcia, komfortowej przestrzeni i akceptacji – czasem trzeba dać im chwilę wytchnienia od bodźców.

Gdzie szukać informacji?

Poprzez podnoszenie świadomości na temat WWO oraz wsparcie osób, które wykazują takie cechy, staramy się rozwiązać opisany problem. Chcemy przede wszystkim doinformować młodzież, która dopiero poznaje siebie. 

Tworzymy przestrzeń, gdzie ludzie mogą czuć się rozumiani i akceptowani, a także dowiedzieć się więcej o sobie oraz o tym, jak zarządzać emocjami i doświadczeniami sensorycznymi w zdrowy sposób. Może to pomóc w zmniejszeniu poczucia izolacji i niepokoju, których doświadcza wiele WWO, a także promować większe zrozumienie i empatię wśród osób, które wcześniej mogły nie być świadome istnienia tej cechy osobowości.

Jako rodzeństwo wysoko wrażliwe chcemy pokazać światu, że ona nie tylko istnieje, ale również to, czym się różnią ludzie z tą cechą od innych. Aby pomóc wrażliwcom_czyniom, zdecydowaliśmy się na tworzenie projektu Za dużo myślisz w ramach Olimpiady Zwolnieni z Teorii.

Zapraszamy na nasze media społecznościowe, gdzie poruszamy wiele tematów dotyczących Wysokiej Wrażliwości:

Redakcja i korekta: Edyta Edi Braun

Teksty