Powiedz to migiem!

Czym jest język migowy?

Jest to język służący do porozumiewania się bez używania narządu słuchu za pomocą gestów dłoni i mimiki. Posługują się nim nie tylko osoby Głuche bądź niedosłyszące, ale również osoby z afazją, czyli z zaburzeniami procesu porozumiewania się językowego: odbioru i nadawaniu komunikatu, między innymi w postaci mowy. Samo słowo afazja oznacza osobę niemówiącą. 

Na całym świecie używanych jest około 200-300 różnych języków migowych i ciągle powstają nowe. Warto zaznaczyć, że te języki mogą się również różnić w obrębie grup czy miejscowości, ponieważ osoby posługujące się nimi też mają swoje dialekty. 

W Polsce możemy wyróżnić dwa główne języki migowe: Polski Język Migowy (PJM) i Systemowy Język Migowy (SJM). Istnieje jednak spór o to, czy SJM można nazwać językiem. Wynika to z pewnych różnic, które występują między nimi. PJM jest naturalnie powstałym językiem, który nie posługuje się gramatyką polską, dzięki czemu jest łatwy i szybki w użyciu przez osoby Głuche, co usprawnia komunikację. Natomiast SJM jest sztucznie wykreowanym tworem, który zachowuje nieintuicyjną dla Głuchych gramatykę, a to utrudnia porozumiewanie się nim.

Dlaczego język migowy jest tak ważny?

Mimo obowiązywania ustawy o języku migowym i innych sposobach komunikacji, w wielu instytucjach i urzędach państwowych Głusi_Głuche nie mają dostępu do tłumaczy_ek. Bariery komunikacyjne utrudniają im – a nawet uniemożliwiają – korzystanie z usług publicznych. Dobrym przykładem jest częsty brak napisów lub tłumaczenia na język migowy w telewizji, przez co osoby Głuche bądź niedosłyszące nie mają dostępu do rozrywki czy wiadomości. 

W Polsce żyje około pół miliona osób niesłyszących, jednak na świecie jest ich aż siedemdziesiąt! To ogromna grupa osób, dlatego uważamy, że w szkołach powinny być prowadzone zajęcia z języka migowego, które umożliwiłyby komunikację z Głuchymi. Takie lekcje przyczyniłyby się do zatarcia granicy między środowiskiem osób Głuchych, a środowiskiem słyszących. 

Warto też wiedzieć, że problemy komunikacyjne osób niesłyszących nie zawsze są bezpośrednio związane z poziomem ubytku słuchu. Największym problemem dla Głuchych jest odczytywanie mowy z ruchu warg. Jest to skomplikowany proces wymagający właściwych warunków zewnętrznych i biegłej znajomości języka polskiego (lub innego języka fonicznego, w którym nadawany jest komunikat). Z tego powodu osoby pracujące z niesłyszącymi student_ami na uczelniach muszą posiadać istotną wiedzę na temat określonych zachowań komunikacyjnych. Coraz więcej studentów_ek, nawet niedosłyszących, poszukuje możliwości skorzystania na zajęciach z pomocy tłumacza języka migowego.

Kilka mitów i faktów na temat osób Głuchych:

• Wszystkie osoby Głuche potrafią czytać z ruchu warg – mit

W rzeczywistości część z nich posiada tę cenną umiejętność, ale nie wszyscy. Czytanie z ruchu warg jest bardzo utrudnione, chociażby przez podobny kształt wielu głosek.

• Osoby nie(do)słyszące należy traktować ulgowo – mit!

To bardzo szkodliwy stereotyp. Część osób sądzi, że osoby Głuche mają obniżoną sprawność intelektualną, w związku z czym są niesamodzielne i bezradne, co jest nieprawdą. 

• Osoby niesłyszące potrafią dobrze mówić – częściowa prawda.

Trzeba jednak pamiętać, że często jest to komunikacja jednostronna – osoba Głucha może nie rozumieć tego, co druga osoba im odpowiada. Zależne jest to również od tego, czy osoba Głucha urodziła się już bez sprawnego narządu słuchu, czy straciła zdolność słyszenia w trakcie życia. 

• Głuch_ to nie to samo co głuchoniem_!

Osoba Głucha potrafi mówić w języku migowym lub języku mówionym (komunikacja werbalna), dlatego nie możemy o niej mówić, że jest niema.

• Głuch_ nie równa się głupi_ lub upośledzon_ umysłowo. 

Trudność w kontakcie wynika z barier komunikacyjnych, językowych i kulturowych, a nie z poziomu czyjejś inteligencji lub złej woli. Ze względu na brak naturalnego przyswajania mowy, jedynym problemem w komunikacji jest jej ograniczony wymiar, a nie całkowity brak. Głusi posługujący się językiem migowym mają problem z komunikowaniem podobnie jak cudzoziemcy – język polski jest dla nich często językiem obcym. To dlatego osoby słyszące, widząc wiadomość napisaną przez osobę Głuchą, która często oparta na zasadach PJM, mają wrażenie niskiego wykształcenia takiej osoby, a nie różnicą w stosowaniu języka. 

Kim jesteśmy?

Jesteśmy trójką przyjaciół z VIII Liceum Ogólnokształcącego w Bielsku-Białej którzy w ramach Olimpiady Zwolnionych z Teorii tworzą projekt Mig w Mig. Zależy nam na przełamaniu bariery między środowiskiem osób słyszących a środowiskiem osób Głuchych. 

Podczas projektu skupiamy się na prowadzeniu krótkich lekcji z podstaw języka migowego na naszych social mediach, takich jak TikTok czy Instagram. Oprócz filmików ze słownictwem publikujemy również posty z różnymi ciekawostkami i informacjami na temat Głuchych czy języka migowego. 

Dodatkowo prowadzimy warsztaty w szkołach podstawowych, głównie w klasach od 6 do 8 i sprawiają nam ogromną satysfakcję! Cieszy nas, że tak wiele młodych osób ciekawi język migowy i tak aktywnie uczestniczą w naszych warsztatach. Jest to świetny dowód na to, że młodzi mogą wiele zdziałać i pomóc osobom Głuchym! 

Redakcja i korekta: Edyta Edi Braun